Doorgaan naar hoofdcontent

Thema's van de podcast


Update 22 oktober 2024

Van onze podcast Drang naar Samenhang zijn inmiddels 122 afleveringen verschenen. De podcast gaat net als deze blog over “het begrijpen van de wereld om ons heen,” maar onder dit thema valt natuurlijk van alles

Ik geef hier een overzicht van de belangrijkste thema’s voor de geïnteresseerde (nieuwe) luisteraar. Per thema heb ik aangegeven welke afleveringen daarbij horen. Nu is het natuurlijk niet zo dat elke aflevering netjes onder één thema valt, dus je ziet sommige afleveringen onder meerdere thema’s gerangschikt. Je kunt de afleveringen direct beluisteren via de podcastspeler op deze pagina of via jouw favoriete podcastapp. 

1. Complotdenken. Complotdenken is misschien wel de meest saillante uiting van de drang naar samenhang. Luister naar afleveringen 1, 8, 9, 18, 55, 76, 83, 84, 93, 102, 112 en 116 voor wat we te zeggen hebben over dit thema. De afleveringen vullen elkaar aan. Je zou ze achter elkaar kunnen beluisteren.

2. Politiek. Politiek, en met name de psychologie hierachter, is verrassend genoeg (voor ons) een steeds belangrijker thema geworden in de podcast. De afleveringen over dit onderwerp behoren tot onze best beluisterde. Onze eerste aflevering over politiek is een vroege, maar nog steeds heel actuele, aflevering 20, over hoe we het gedrag van Donald Trump het beste kunnen duiden. Een aantal recente afleveringen gaat eveneens over politiek en politieke polarisatie in het bijzonder: 86, 87, 103, 104, 108.

3. Artificial intelligence. We zijn momenteel gefascineerd door dit onderwerp met de komst van ChatGPT en Bing en hun impact op de maatschappij, zoals deze afleveringen, laten zien: 57, 58, 59, 71, 89 en 105. Artificial intelligence staat ook centraal in aflevering 115, waarin we de film Ex Machina bespreken.

4. Hoe kunnen we ons eigen gedrag verklaren en wellicht verbeteren? Daar gaat de hele podcast natuurlijk in zekere zin over, maar in sommige afleveringen staan we stil bij bepaalde gedragingen die we allemaal vertonen en wat de functie hiervan zou kunnen zijn. Zo hebben we het over de relatie tussen humor en angst in aflevering 113, over waarom goede mensen genocide negeren en wat hier aan te doen is in 118, over of moeite doen loont in 116, over het herstellen van oude vriendschappen in 111 en over hoe een goed gesprek te voeren in 94, om maar wat uiteenlopende voorbeelden te noemen. 

5. Taal en communicatie. Taal en communicatie spelen in bijna alle afleveringen wel een rol, maar deze afleveringen zijn speciaal aan dit thema gewijd: 5, 6, 12, 23, 30 39, 69, 79, 94, 109, 114, 119 en 122, die gaat over het accent waarmee we spreken.

6. Verhalen. Verhalen spelen ook een centrale rol in de podcast. Ze zijn het meest prominent aanwezig in afleveringen 2, 6, 9, 10, 23, 28 en 34, maar natuurlijk ook in afleveringen 78 en 79, waarin we de films Pi en Arrival bespreken. De meest recente aflevering met dit thema is aflevering 108.

7. Beleving van onze omgeving. Hoe wij de wereld om ons heen (voorzover deze niet tekstueel of digitaal is) beleven kun je beluisteren in afleveringen 19, 24, 33, 38, 43, 48, 50, 53, 54, 62, 73 , 74, 75 88, 91, 92, 97 en 99.

8. Sociale media en de effecten ervan. De sociale media duiken overal op in de podcast, maar komen het meest aan de orde in afleveringen 1, 21, 22, 25, 31, 32, 47, 49 en 54.

9. Misinformatie, bullshit. Misinformatie en bullshit worden het gemakkelijkst verspreid via de sociale media, maar verdienen toch specifieke aandacht. Die krijgen ze in aflevering 4, 7, 8, 22, 31, 32, 47, 65 en 70.

10. Denken. Over denkprocessen gaat het doorlopend in de podcast, maar het meest in afleveringen 3, 8, 11, 13, 17, 18, 19, 36, 53, 54, 57, 64, 67, 70, 111 en 113. Ook in aflevering 78, waarin we de film Pi bespreken, gaat het over denkprocessen.

11. Kennis. Wat weten we eigenlijk en wat denken we te weten? Luister voor dit onderwerp naar afleveringen 40, 41, 44 en 101, de aflevering over gezond verstand.

12. Persoonlijkheid en identiteit. In verschillende afleveringen komen deze thema’s aan de orde, met name in 14, 16, 20, 26, 27, 29, 37, 44, 45, 63, 113 en 114.

13. Geheugen. Zonder geheugen geen taal, denken, kennis, persoonlijkheid, identiteit en sociale media. Over geheugen gaat het in afleveringen 16, 20, 43, 45, 46, 56, 68, 77 en 107.


We zijn voorlopig nog niet uitgepraat over deze thema’s — de wereld en het psychologisch onderzoek staan niet stil — maar ongetwijfeld zullen er hier en daar wel andere thema’s bijkomen in de komende tijd. 

Reacties