Drang naar Samenhang

De tijd is er rijp voor. Na zomerfilms hebben we nu ook winterfilms in Drang naar Samenhang. Als eerste bekijken en bespreken wij de Turkse film Winter Sleep . Wij hebben deze film destijds in de bioscoop gezien (in 't Hoogt in Utrecht, wat nu helaas geen theater meer is) en waren er danig van onder de indruk. Vandaar dat we van deze gelegenheid gebruik maken om hem nog een keer te zien. Winter Sleep is uit 2014 en werd geregisseerd door de bekende Turkse regisseur Nuri Bilge Ceylan. De film heeft een duidelijke winterse sfeer.  Het verhaal speelt zich af in het prachtige Cappadocië en volgt Aydın, een voormalige acteur die nu een hotel beheert in de regio. Aydın is een complexe persoon met verschillende lagen. Hij is een welgestelde man met intellectuele trekjes, maar hij staat ook voor uitdagingen in zijn persoonlijke leven, waaronder zijn relatie met zijn vrouw Nihal en zijn zus Necla. De film onthult geleidelijk de diepte van Aydıns karakter terwijl hij worstelt met zijn eigen ...

Onze vijfde en laatste zomerfilm van 2023 is Still Alice , uit 2014. Deze film was ons aangeraden door Kevin van Schie, waarvoor dank.   Still Alice is gebaseerd op een gelijknamige roman van Lisa Genova.   Tijdens dit schrijven hebben Anita en ik de film nog niet gezien, maar we denken dat het een “safe bet” is dat de film in ieder geval zal overlappen met onze thema’s geheugen en indentiteit.   De film vertelt het verhaal van Dr. Alice Howland (gespeeld door Julianne Moore, die voor haar spel een Oscar ontving), een gerenommeerde professor in de taalkunde die begint met het ervaren van geheugenverlies en verwarring.  Even terzijde: interessant genoeg had onze tweede zomerfilm, Arrival , ook een taalkundeprofessor als hoofdpersoon. Wie had gedacht dat hoogleraren in de linguïstiek zulk filmisch appeal zouden hebben? Alice krijgt te horen dat zij aan een zeldzame vorm van de ziekte van Alzheimer leidt. Deze vorm treft met name relatief jonge mensen. Naarmate de toes...

Met de vierde film in onze zomerreeks duiken we in het thema AI. De film Ex Machina , die we ook al een aantal keer in de podcast hebben genoemd, past hier goed bij. Toch hebben we gekozen voor een andere film die ons via sociale media werd aangeraden door Daniël Lakens.  We gaan de film Her bekijken, een romantisch  sciencefiction  drama (kennelijk is dat een apart genre).  De film is gesch reven en geregisseerd door Spike Jonze en is uit 2013. Her speelt zich af in een nabije toekomst in een ietwat futuristische versie van Los Angeles, en volgt het verhaal van Theodore Twombly, gespeeld door Joaquin Phoenix, een eenzame en introverte man die werkt als professionele schrijver van persoonlijke brieven voor anderen. Theodore worstelt met de nasleep van zijn scheiding en zijn onvermogen om contact te maken met mensen. Het centrale thema van de film draait om de relatie van Theodore met een geavanceerd besturingssysteem (OS) genaamd Samantha, ingesproken door Scarlett...

Alweer een behoorlijk aantal jaren geleden werd er in filmtheater 't Hoogt in Utrecht een reeks films van Akira Kurosawa vertoond. Ik heb er toen een aantal gezien. Ik vond ze allemaal geweldig. Het meest is mij de film Ran bijgebleven, een verhaal gebaseerd op Shakespeare’s King Lear. Vooral de kleuren van de verschillende legers in de groene heuvels waren spectaculair.  Rashomon, de derde in onze reeks zomerfilms is in zwart-wit. Die film heb ik nog niet gezien, maar ik wil hem heel graag zien. Een podcastaflevering is uiteraard een uitgelezen gelegenheid hiervoor. Het verhaal van "Rashomon" draait om een misdaad en de meervoudige perspectieven die worden gepresenteerd door de betrokken personages. De film speelt zich af in het feodale Japan en begint met drie personages die schuilen voor de regen bij de Rashomon-poort, een vervallen structuur. De drie personages zijn een houthakker, een priester en een gewone man. Terwijl ze praten over een recente misdaad, vertellen z...

Zoals aangekondigd in podcastaflevering 77, bespreken wij gedurende de zomer elke twee weken een film waarin een thema uit de podcast aan de orde komt.  De tweede van onze zomerfilms is Arrival, een sciencefictionfilm uit 2016. De film is geregisseerd door Denis Villeneuve en gebaseerd op het korte verhaal "Story of Your Life" van Ted Chiang. Arrival vertelt het verhaal van Dr. Louise Banks, een hoogleraar taalkunde die wordt ingeschakeld door het Amerikaanse leger om te communiceren met een buitenaardse soort die op aarde is aangekomen. Twaalf enorme buitenaardse ruimteschepen verschijnen op verschillende locaties over de hele wereld, wat leidt tot wijdverspreide paniek en onzekerheid. Naarmate de spanningen tussen naties toenemen, wordt het cruciaal om het doel van de buitenaardse wezens te begrijpen om een potentieel conflict te voorkomen. Louise sluit zich aan bij een team wetenschappers dat belast is met het ontcijferen van de buitenaardse taal en het vaststellen van een...

Zoals aangekondigd in podcastaflevering 77, bespreken wij gedurende de zomer elke twee weken een film waarin een thema uit de podcast aan de orde komt. De eerste film is Pi. Pi is een psychologische thriller geregisseerd door Darren Aronofsky en uitgebracht in 1998. De film vertelt het verhaal van een briljante wiskundige genaamd Max Cohen, die geobsedeerd is door het vinden van patronen en numerieke betekenis in de wereld. Hij gelooft dat alles in de natuur begrepen kan worden aan de hand van getallen en dat er een universele wiskundige taal is die de geheimen van het bestaan kan ontsluiten. Max ontdekt een mysterieus en ogenschijnlijk willekeurig wiskundig patroon dat hij van grote betekenis acht. Zijn obsessie met dit patroon leidt hem naar een gevaarlijke wereld van paranoia en samenzwering, aangezien verschillende groepen, waaronder een religieuze sekte en een Wall Street-bedrijf, geïnteresseerd raken in zijn ontdekking. Naarmate Max dieper graaft in zijn zoektocht naar betekenis,...

Update 6 March, 2024 In mijn vorige post maakte ik een lijst van 11 thema’s van de podcast. Een van die thema’s is complotdenken. Er zijn zes afleveringen die het meest relevant zijn voor dit thema, waarvan er vier specifiek over complotdenken gaan. Dat zijn afleveringen 9, 18, 55, 76, 83, 84, 93. Aflevering 9 heet “complotverhalen.” We leggen daar uit waarom we spreken van verhalen en niet van theorieën. In het beneden geciteerde artikel werk ik dit idee wat verder uit.  Iedeen kent het complotverhaal dat de maanlanding fake geweest zou zijn, maar in deze aflevering besteden we aandacht aan twee relatief onbekende complotverhalen. Het eerste is dat Finland niet bestaat en het tweede gaat over het Tartaarse Rijk dat bestaan zou hebben, maar waarvan het bestaan verzwegen wordt door historici. In aflevering 18 contrasteren we complotdenken met kritisch denken. Complotdenkers zeggen vaak “ik doe mijn eigen onderzoek.” Wat bedoelen ze hiermee en waarom is het onzin? We hebben het er o...

Update 22 oktober 2024 Van onze podcast Drang naar Samenhang zijn inmiddels 122 afleveringen verschenen. De podcast gaat net als deze blog over “het begrijpen van de wereld om ons heen,” maar onder dit thema valt natuurlijk van alles Ik geef hier een overzicht van de belangrijkste thema’s voor de geïnteresseerde (nieuwe) luisteraar. Per thema heb ik aangegeven welke afleveringen daarbij horen. Nu is het natuurlijk niet zo dat elke aflevering netjes onder één thema valt, dus je ziet sommige afleveringen onder meerdere thema’s gerangschikt. Je kunt de afleveringen direct beluisteren via de podcastspeler op deze pagina of via jouw favoriete podcastapp.  1.  Complotdenken . Complotdenken is misschien wel de meest saillante uiting van de drang naar samenhang. Luister naar afleveringen 1, 8, 9, 18, 55, 76, 83, 84, 93, 102, 112 en 116 voor wat we te zeggen hebben over dit thema. De afleveringen vullen elkaar aan. Je zou ze achter elkaar kunnen beluisteren. 2. Politiek. Politiek, en ...

The Morning Show is een TV show die gaat over een TV Show met Jennifer Aniston en Reese Witherspoon in de hoofdrol. Aan het eind van Seizoen 2 heeft de ene hoofdpersoon corona en dreigt “gecanceld” te worden, terwijl de andere een drugsverslaafde broer heeft die vermist is. Tegelijkertijd is het voortbestaan van de show en eigenlijk de hele omroep in gevaar, is een belangrijke persoon van de show net overleden, hebben allerlei andere personages hun eigen sores en staan we aan het begin van de coronapandemie. Ik hou het even vaag om geen spoilers weg te geven, maar het punt is duidelijk. Er gebeurt van alles in het korte tijdsbestek van één aflevering. Dit is typerend voor heel veel series die we op dit moment onze huiskamers in kunnen streamen. Als je een oude film of serie ziet, valt op hoe weinig er relatief gesproken gebeurt. Ook op andere vlakken lijkt het leven sneller te gaan. Trends volgen elkaar steeds sneller op. Een recente studie laat dit op verschillende manieren zien. De o...

Wanneer wij ons voortbewegen in de wereld, dan navigeren wij, als we tenminste niet als een kip zonder kop willen rondlopen. We hebben hiervoor hulpmiddelen zoals kaarten en GPS tot onze beschikking. Je kunt deze hulpmiddelen zien als ons externe geheugen. Alle informatie die een kaart of een GPS ons geeft, hoeven we immers niet zelf te onthouden. Maar we kunnen ook navigeren op basis van ons interne geheugen, de informatie die we wel zelf hebben opgeslagen, en daar wil ik het hier over hebben. De stad of het dorp waarin wij wonen kennen we over het algemeen goed, in ieder geval voor wat betreft de locaties die voor ons relevant zijn. Op basis van onze ervaringen met deze locaties hebben we een cognitieve kaart (cognitive map) van onze omgeving ontwikkeld. Wij zijn trouwens niet de enigen die dit doen. Decennia van onderzoek hebben aangetoond dat bijvoorbeeld ratten ook zulke cognitieve kaarten maken. Nu hebben wij mensen niet alleen ruimtelijke voorstellingen van specifieke steden of ...